اویان نیوز : میللت و میللیتچی‌لیک قونوسونداکی هژمونیک قورام‌لارین (تئوری) چوخو، جینسیت ایلیشکیلرینی قونویلا ایلگی‌لی یوخموش کیمی ایهمال ائتمیشدیر. آما دیویس-ه گؤره، میللتلری، بیولوژیک، کولتورل و سئمبولیک اولاراق یئنی‌دن چیخاران، بوروکراسی و ائنتئلیژئنسیا دئییل، قادین‌دیر! ائله سه، نییه قادینلار میللیتچی‌لیک فئنومئنی‌نین چئشیتلی قورامساللاشدیریلماسیندا گئنئللیک له “گیزلنمیشدیر”.
بیرینجی بؤلوم
جینسیتین و میللتین قورامساللاشدیریلماسی
بو کیتاب، جینسیت ایلیشکیلری و بو ایلیشکیلرین اولوسال پروژه و پروسه لری ائتگیله مه و بونلاردان ائتگیلنمه بیچیملری حاقیندا‌دیر. کیتابین بحث ائتدییی قونونون اوداق (مرکز) نؤقطه سی، قادینلارین قونومو و قونوملاندیریلیش‌لاری‌دیر. آنجاق کیتاب بنزر شکیلده أرککلر و أرکک‌لیک قونوسونا دا اوداقلانماقدا‌دیر. یازارا گؤره قادینلیق ایلیشکی سل بیر کاتئگوری‌دیر و بئله سینه دوشونوب، اینجه لنمه لی دیر. آیریجا کیتابین تمل ایدعالاریندان بیریسی، اولوس اولوشومونون گئنللیکله اؤزونه اؤزل “ارکک‌لیک” و “قادینلیق” آنلاییشلاری واردیر. بو درگی نین هر ساییسیندا بیر بؤلومون چئویریسی و اؤزه تی تقدیم اولاجاق.
میللت و میللیتچی‌لیک قونوسونداکی هژمونیک قورام‌لارین (تئوری) چوخو، جینسیت ایلیشکیلرینی قونویلا ایلگی‌لی یوخموش کیمی ایهمال ائتمیشدیر. آما دیویس-ه گؤره، میللتلری، بیولوژیک، کولتورل و سئمبولیک اولاراق یئنی‌دن چیخاران، بوروکراسی و ائنتئلیژئنسیا دئییل، قادین‌دیر! ائله سه، نییه قادینلار میللیتچی‌لیک فئنومئنی‌نین چئشیتلی قورامساللاشدیریلماسیندا گئنئللیک له “گیزلنمیشدیر”.
پاتئمان (۱۹۸۸) بو سوالی جاوابلاماق اوچون توپلومسال سؤزلشمه (قرارداد اجتماعی) حاققینداکی کلاسیک تئوریلری آراشدیرمیشدیر. بو تئوریلر سیویل توپلومو “قاموسال و اؤزل آلانلارا” (عرصه ی خصوصی و عرصه عمومی) بؤلموشدور. قادینلار و عائیله، سیاسی باخیمدان اؤنم‌سیز اولدوغو دوشونولن، اؤزل آلانا یئرلشمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاست آلانی‌نین بیر پارچاسی اولاراق تارتیشیلدیغی اوچون، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانماسی، بو تارتیشما‌دان دیشلانما‌لارینی دا اؤزو له گتیرمیشدیر.
ربکا گرانت (۱۹۹۱) ده قادینلارین نییه سیاسی آلانین دیشیندا (خاریجینده) توتولدوق‌لاری قونوسونو بئله جاواب‌لار:
هابز و روسو-نون قورولوش تئوریلری‌نین، تخیلی دوغال دوزندن (نظم طبیعی)، دوزن‌لی توپلوما کئچیشی – مونحصیرا هر ایکیسینده ده دوغال ارککلر اؤزللیکلری اولدوغونو وارسایدیق‌لاری- ارکیین سالدیرقان (مهاجم) دوغاسی (هابز) و ارکیین عاقیل توتومو باخیمیندا‌ن (روسو) بتیمله دیکله رینی قارشییا قویماقدادیر. قادینلار بو سورجین (پروسه) پارچاسی دئییل. بونا گؤره ده قادینلار توپلومسال‌دان دیشلانمیش (خاریج لنمیش) و “دوغال”آ یاخین قالمیش لار. داها سونراکی تئوریلر بو وارساییم‌لاری (فرضیه لری) اولدوغو کیمی قبول ائتمیشدیر.
بابیلار (۱۹۹۰)، چاتئرجی (۱۹۹۰) و موسه (۱۹۸۵)، جینسیت-کور و میللتچی‌لیک قورامسال لاشدیرمالارینا دیقتی چکن ایستثنا‌لاری مئیدانا گتیررلر. بونلارین آنلاییشلاری، بو آلاندا چالیشان کیچیک اما گئتدیکجه سایی آرتان بیر قروپ فئمینیست آکادئمیسین ائتکیلنمه کده و بونلار طرفیندن بسلنمک ده‌دیر (مسئلن، جایاواردنا، ۱۹۸۶؛ کاندیوتی، ۱۹۹۱؛ پارکئر،۱۹۹۲؛ پاتئمان، ۱۹۸۸؛ یووال-دیویس، ۱۹۸۰؛ ۱۹۹۳؛ یووال-دیویس و آنتیاس، ۱۹۸۹). یئنه ده اکسفورد اونیوئرسیتسی پرئسدن چیخان و جان هوچینسون ایله آنتونی د. اسمیت طرفیندن ییغیلان ناسیونالیسم (میللیتچی‌لیک) آنتولوژیسینده (۱۹۹۴) ائدیتورلارین میللیتچی‌لیک و جینسیت علاقه‌لرینه باغلی تک کئچیده “میلللیتچیلیغین سونراسی” باشلیق‌لی سون بؤلؤم ده یئر وئرمه‌لری‌نین بیر گؤستریجی اولدوغونو دوشونورم. Woman-Nation-State(قادین- میللت- دؤولت) (یووال دیویس و آنتیاس، ۱۹۸۶) کیتابی‌نین گیریش بؤلؤمؤن ده آلینان بو کئچیدی بو سؤزلرله تقدیم ائدیرلر:
“قادینلارین میللتین کولتورل و بیولوژیک یئنی‌دن اؤره تیجیلری و میللی دیرلرین داشییجی‌لاری اولاراق میللی آلانا گیریشی، ائتنیسیته‌نین و میللتین ایچریک و سینیرلارینی دا یئنی‌دن تانیملامیشدیر. “
آنجاق البته قادینلار میللی ساحه‌یه یئنی “گیرمه میش‌دیر”، بو آلانین اینشاسی‌نین و یئنی‌دن اؤره تیمینین مرکزینده هر واخت اورادا ایدیلر! بونونلا بیرلیکده، میللت و میللتچی‌لییه دایر آنالیتیک ایفاده‌لره قادینلارین آچیقجا داخیل ائدیلمه‌سی چوخ یئنی و قیسمی بیر چابادیر.
بو کیتابین آماجی، جینسیت و میللت قونوسونداکی سؤیلملرین (گفتمان) کسیشمه مئیللرینی و بونلارین بیر- بیرلری طرفیندن حاضیرلانما بیچیملرینی بحث ائتمه یه و آراشدیرماغا یؤنه لیک بیر چرچیوه سونماقدا‌دیر. آنجاق بو ایشه گیریشمه‌دن اؤنجه، هر ایکی سؤیلمین آیری-آیری اله آلینماسی لازیم‌دیر. جینسیت اوزرینه تارتیشمالارین اوداقی، قادین کاتئگوریسینین یانیندا، جینسیت (sex) و توپلومسال جینسیت (gender) آنلاییش لاری آراسینداکی ایلیشکیلری اوزرینه قورامسال بحثلر مئیدانا گتیرمکده‌دیر.
بو بحثلرین آنلاشیلماسی، قادین و ارکک آراسینداکی ایلیشکیلرین، چئشیتلی میللیتچی پروژه لرینی و سورچلرینی ائتگیله مه و بونلاردان ائتگیلنمه بیچیملرینین یانیندا، دیشی‌لیک (مادینگی) و أریللیک (نرینگی) آنلاییش‌لاری‌نین میللیتچی‌لیک سؤیلملرینده حاضیرلانما بیچیملرینین آراشدیرماسینا یونه لیک چابالار اوچون چوخ اؤنملی‌دیر.
میللیتچی‌لیک پروژه لر، کیتابدا “اولوس – دؤولتلردن” کئسین بیر شکیلده آیریلمیشدیر. میللتلرین سینیرلاری گئرچک ده “اولوس – دؤولت” قاورامییلا اؤست اؤسته دؤشمه دیییندن، “میللت اویه لیغی”نین (عضولویو) آلت، اوست، دؤولت لر آراسی/سونراسی بیچیمینده اولابیله جه یی وورغولانماقدا‌دیر.
قادین و توپلومسال جینسیت ایلیشکیلرینی آراشدیرماق
فئمینیست ادبیاتی اوچ تمل سوالا ساده لشدیریله بیلر:
۱٫ قادینلار نییه/نئجه باسکی آلتیندا‌دیرلار؟ قادین و ارکک آراسینداکی اقتدار فرقلی‌لیک‌لرینی بلیرله ین دؤزنله ییجی قانونلار تاپیلماغا چالیشیلیر. کیمی‌لری‌نین بیولوژیک/توپلومسال جینسیت سیستئمی (روبین، ۱۹۷۵) و یا توپلومسال جینسیت رئژیملری (کانل، ۱۹۸۷)دئدیغی آتاأرکللیغه باغلی قوراملار (Eisenstein, 1979; Walby, 1990 ), باشین‌دان بری فئمینیست قورامین مرکزینده یئر آلمیش‌دیر. ایجتیماعی ساحه‌لرین قاموسال/اؤزل آلانلار و یا دوغا / اویگارلیک (طبیعت/ تمدن) شکلینده ایکی‌لی قارشیدلیغا دایالی کورگولانیش‌لاری بو آنالیزلرین تملینی اولوشدورموشدور.
۲٫ بو سورو، قادین ارکک آراسینداکی فرقلیلیک‌لارین اونتولوژیک تملیی له ایلگی‌لی‌دیر: بو فرقلیلیکلر بیولوژیک اولاراق، سوسیولوژیک اولاراق ویا هر ایکی‌سی‌نین بیرلشمه سی ایله می بلیر له نیر؟
۳٫ بو سورو، ارکن دؤنم فئمینیست ادبیاتین ائتنوسانتریک و باتی مرکزجی اولان ساده لشدیرمه جی پئرسپئکتیولرینه دویولان تئپگیدن دوغولموشدور. سورون، قادینلار آراسینداکی و ارککلر آراسینداکی فرقلیلیکلر و بو فرقلیلیکلرین، توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری‌نین گئنللشدیریلمیش تانیملاما‌لاری اؤزه رینده کی ائتگیسی له ایلگی‌لی‌دیر. بو سورونلا ایلک دفعه قارا دری و ائتنیک آزلیغا منسوب قادینلار اوغراشمیشدیر.
قادینلارا یاپیلان باسکییا ایلیشکین آچیخلامانین بؤیوک بیر قیسمی، قادینلارین ارککلردن فرقلی بیر توپلومسال آلانا یئرلشدیریلمه لری له ایلگی‌لی‌دیر. قاموسال/اؤزل و دوغال/مدنی آلان آیریمی بو نؤعدن ایکی‌لی آیریم‌لاردیر. بو بؤلونمه لر قادینلاری حاقلاردان دیشلاماق اوچون ایستیفاده ائدیلر.
اؤزل/قاموسال دیکوتومی‌سی (دوگانگی)، فئمینیست ادبیات دا داخیل اولماق اؤزه ره بوتون توپلومسال بیلیم ادبیاتیندا قادینین ارکیین ضید قوطبونه یئرلشدیریلدیگی دیکوتومیلردن بیری‌دیر. بیر باشقا دیکوتومی ایسه، دوغال/اویگارلیک آیریمی دیر. قادینلارین طبیعت ایله قایناشدیریلماسی، یالنیز مدنی قامو سیاسی آلانیندان خاریجلنمه‌لری‌نین سببی دئییل، عینی زاماندا دا بوتون کؤلتؤرلرده قادینلارا توپلومسال اولاراق ارککلردن داها آز ده یر وئریلمه‌سی‌نین ده بیر شرحی اولاراق دوشونولمکده‌دیر. سیمون ده بووار، بونو ایره‌لی سورمکده‌دیر:
“اینسانین حیوان‌دان داها اوست بیر قونوما (موقعیت) یوکسلدیلمه‌سی‌نین سببی حیات وئرمه‌سی دئییل، حیاتی ریسکه آتماسی‌دیر: بو یوزده‌ن اینسانلیقدا، دوغوران دئییل ده، اؤلدورن جینسیته اوستونلوک وئریلمیش‌دیر.”
شری اورتنئر (۱۹۷۴)، داها گئنل بیر شکیلده قادینلارین “دوغا” ایله ارککلرینسه “کولتور” ایله قایناشدیریلماغا مئیل‌لی اولدوق‌لارینی ایدعا ائتمکده‌دیر. بونون سببی، اوشاق بؤیودرکن قادینلارین یئنی “شئیلری” طبیعی اولاراق یاراتماسی و ارککلرین مدنی اولاراق یاراتماقدا آزاد اولما‌لاری و یا بونا چتین‌لیک چکمه‌لری‌دیر. بونون سونوجو، قادینلاری داها چوخ ائو و اطرافیله محدودلاش‌دیریلا‌راق، “سوسیاللشمه اؤنجه سی” (pre-social) وارلیق‌لار اولان اوشاقلاری یئتیشدیرمه‌لری‌دیر. بوتون کولتورلر طبیعتی کنترل و یا چئویرمه مقصدینده اولدوقلاریندان، اینسان‌لار هر یئرده اؤز کولتورل محصول‌لارینی فیزیکی دونیانین اوزه رینده توتدوق‌لاری اوچون، قادینلار آشاغی سیمبولیک بیر دورومدا قالمیش‌دیر. گوداله-دن (Goodale)سونرا، هئنرییتا مور، قادینلارین عادت دؤنمده‌کی و یا اوشاق دوغدوق‌دان سونراکی قاناما‌لاری اسناسیندا چوخونلوقلا “چیرک له دن اولاراق” گؤرولدوک لری اوچون قادینلاری سیمبولیک ده یر ایتگی‌سینی و طبیعته باغلانما‌لارینی گوجلن‌دیرن بیر آنلاییش اولاراق “چیرک‌لی‌لیک” آنلاییشینی أکله مکده‌دیر. بونونلا بیرلیکده، قادینلاری قونوملارینا باغلی گئنللشدیریلمیش بو تیپ آنلاییش‌لارین اورتایا چیخارا بیله جه یی پروبلئم‌لره ده ایشاره ائتمکده‌دیر.
بو جؤر گئنلله مه لر فرقلی توپلوم‌لارین چئشیتلیلیینی هوموژن لشدیرمک ده و اؤنمسیزلئشدیرمک ده‌دیر. یازار آتاارکیل‌لیک قاورامینی، کاپیتالیزم و عیرقچیلیک کیمی دیگر توپلومسال سیستئم نؤعلاریندان باغیم‌سیز، آیری بیر توپلومسال سیستئم اولاراق قبول ائتمه دیینی ایفاده ائدر و قادینلارین ازیلیشی‌نین، ایقتیدارین و مادی قایناقلارین توپلومداکی داغیلیمییلا ایلگی‌لی ایلشکیلره مخصوص و اونلارا باغلانتی‌لی اولدوغونو ایدعا ائدیر.
قادینلار بیربیریندن فرقلییسه اگر، بیرچوخ پست مدرنیست فئمینیست، او زامان “قادینلار” قاورامی‌نین نه درجه آنلام‌لی اولدوغونو سوروشماقدادیر.
قادینلارین آراسینداکی أن اؤنم‌لی فرقلیلیک‌لردن بیری، اونلارین ائتنیک و میللی توپلولوق‌لار منسوبیت لری‌دیر. قادینلار آراسیندا دیگر فرقلیلیکلر کیمی، فرقلی توپلولوق‌لارا منسوبیت لری ده تحکم یاپی‌لاری (ساختار) ایچینده و دیگر توپلومسال ایلشکیلرله أکلنمیش شکیلده آنلاشیلما‌لی‌دیر.
بونا گؤره اصل قونو، هم فرقلی توپلومسال قونوملانما‌لار ایچینده کی قادینلارین اورتاق یان‌لاری، هم ده قادینلار آراسیندا ذاتا وار اولان فرقلیلیکلر سؤزقونوسو ائدیلمه لی‌دیر.
میللتلرین و دؤولتلرین قورامساللاشدیریلماسی
دؤولت، “میللت” و “سیویل توپلوم”دان آیری بیر آلان اولاراق قورومساللاشیر. دؤولت، فرقلی قورامسال پئرسپئکتیولردن، فرقلی یول‌لاردان اینجه لنمیشدیر. بیر پئرسپئکتیو ده دؤولت و توپلوم آراسیندا ایلیشکی، دؤولت هر شئیی قاپسایان وارلیق اولماسا دا، داها هئتئروژن حاله گئلمکده دیر. “توپلومسال سؤزلشمه” قورام‌لاری ایسه سیویل توپلومو، قاموسال و اؤزل آلانلارا بؤلمکده‌دیر. قادین و عائیله پولیتیک اولاراق حیساب ائدیلمه ین اؤزل آلانا یئرلشدیریلمیشدیر. میللیتچی‌لیک و میللتلر گئنللیک له قاموسال سیاسی آلانین بیر پارچاسی اولاراق تارتیشیلدیقلاریندان، قادینلارین بو آلان‌دان دیشلانما‌لاری، بو سؤیلمدن ده دیشلانما‌لارینی اؤزو له گتیرمیشدیر.
میللت قورامی
ایلکه سلجی (ازلی انگاری) قورام: میللتین دوغاللاشدیریلمیش سیمگه سینه دایانماقدادیر. بو قوراما گؤره، میللتلر ابدی و ائورنسل (جهانی) اولماقلا قالماییب، عائیله و قوهوملوق ایلیشکیلری‌نین دوغال بیر داوامینی دا اولوشدورماقدادیرلار (مئیدانا گتیرمک ده دیر لر). بو کورگولارداکی عائیله و قوهوملولوق واحیدلری، ارککلرین “قادین و اوشاقلاری” قورودوغو (حیمایت ائتدیی)، دوغال جینسل ایش بؤلومونه دایانماقدادیر.
مدرن قورام: میللتلر ابدی و ائورنسل بیر فاکت اولماییب، مدرن‌دیر و آوروپا تاریخینده کی بللی گلیشمه لرین بیر سونوجودور.
میللتین بیر چوخ تانیتیمی واردیر. گرئنفلد، بو ایدعادا وار:
اورتاق اؤلکه و یا اورتاق دیل، دؤولت و یا پایلاشیلان گلنه کلر، تاریخ و یا نیژاد – بو ایلیشکیلرین هئچ بیری قاچینیلماز دئییل… میللی کیملیک، تمل اؤزللیییی “میللت” اولاراق تانیم‌لانان بیر “خالق”ین منسوبو اولماقدان قایناق‌لانان بیر کیملیک دیر.
چوخو قورام‌لاردا اسکیک اولان شئی، اوتتو باوئر-ین وورغولادیغی، میللتلرین قورولماسیندا حیاتی اؤنمه صاحیب “اورتاق قدر” خوصوصودور.
جینسیت و میللت کیتابیندا توپلومسال جینسیت ایلیشکیلری له ایلیشکیلندیریله جه ک اولان میللیتچی‌لیک پروژه لری‌نین تمل بیر اؤلچوسو، خلقلرین و یا عیرق‌لارین اؤزل کؤکنی اطرافیندا قورولان اؤلچودور (Folk Nation). اورتاق کؤکن و یا پایلاشیلان قان/گئن میتی، میللتین أن دیشلاییجی/هوموژن بیچیملرینی قورما أییلیمینده‌دیر.
میللیتچی پروژه لرین بیر باشقا تمل اؤلچوسو ده، دیل و/و یا دین و/و یا باشقا گلنه ک و گؤره نک لر طرفیندن تأمین ائدیلن سمبولیک میراثین، میللتین “اؤزو” اولاراق قورولدوغو کولتور اؤلچوسودور (Culture Nation).
میللیتچی پروژه لری‌نین وطنداشلیق اؤلچوسو، میللتین سینیرلارینی بلیرله یه ن وطنداشلیغا اوداقلانماقدا و بئله جه اونو دؤولت ائگئمئنلییی (حاکیملی یی) و بللی بیر تورپاغا باغلیلیق ایله دوغرودان ایلیشکیلندیرمکده‌دیر (State Nation).
نیرا یووال دیویس
چئویرن: اؤزگور
گونئی آذربایجان فمینیزم آراشدیرما مرکزی، قادین باخیشی درگیسی، ۱ جی سایی
azerfem.blogfa
